علوفه دام از كاكتوس‌

علوفه دام از کاکتوس یکی از اهداف کاشت کاکتوس اپونتیا در “مجموعه کشت و صنعت امید” می باشد. استفاده از كاكتوس‌ های موجود برای جامعه كشاورزی خيلی مهم است. آن ها منبع علوفه بسيار مهمی برای گوسفندان در طی فصل خشك هستند. به اين وسيله كه از تخريب بلندمدت محيط هاي ضعيف جلوگيری می كنند.

در مجموعه امید،علاوه بر کاکتوس، پاپایا (میوه استوایی) هم کشت می شود.

  امروزه در بسیاری از کشورها مناطق بیابانی تبدیل به مزارع کاکتوس می شوند و با تولید علوفه انواع دام تولید می شوند. و بعلاوه تولیداتی نظیر میوه، عسل، رنگدانه قرمز کارمنیک اسید، چوب، بیودیزل و… از محصولات کاکتوس می باشند. گیاه اپونتیا نه تنها راندمان آب مصرفی بالاتری دارد بلکه به خشکسالی مقاوم است و نیاز به آبیاری منظم ندارد، بعلاوه تنها علوفه ای است که درصد بالایی از آب مورد نیاز دام را تامین می کند. تولید علوفه دام از كاكتوس اپونتیا در مناطق كه محصولات كمی رشد می كند اهميت دارد. آن ها هم چنين بسيار خوش طعم، هضم كننده و محتوی آب هستند كه نياز حيوانات را برای استفاده از آب كم می كنند.

برداشت کاکتوس برای تغذیه حیوانات

اگر از کودهای نیتروژنه برای تولید برگ های کاکتوس در مزارع استفاده گردد، در طول یک سال می توان تا 6 بار برگهای آن را جهت استفاده به عنوان علوفه دام چید و در هر برداشت می توان 20 تا 40 عدد برگ 500 گرمی یا به عبارتی 10 تا 20 کیلوگرم محصول از هر گیاه بالغ برداشت نمود.

با این احتساب از هر گیاه بالغ در صورت شرایط پرورشی مناسب می توان 60 تا 120 کیلوگرم علوفه برداشت نمود.

بهترین زمان برداشت برگ ها در روشنایی روز می باشد که میزان اسیدهای موجود در برگ حداقل مقدار است.

مهمترین پدیده قابل توجه در برگها پس از چیده شدن کم شدن آب آن ها و ریشه زدن می باشد. گرما، از عوامل مهم کاهش میزان اسید موجود در برگ است، لذا طبیعتا میزان اسید در روز کاهش می یابد. نگهداری برگ های چیده شده در دمای 5 جهت حفظ و بعضا افزایش اسید آن بسیار حائز اهمیت است، بالعکس در 20 درجه سانتیگراد میزان اسید برگها کاسته می شود. 

ارزش غذایی علوفه دام از کاکتوس اپونتیا

این گیاه حاوی ماده خشک جهت تغذیه انسان و منبع مهم تهیه آب و انرژی برای حیوانات در مناطق خشک است. شرایط اقلیمی به گونه، کیفیت خاک و … بر میزان و کیفیت کاکتوس موثر است. عمده مواد معدنی موجود در این گیاه کلسیم، منیزیم، سدیم و پتاسیم می باشد. علاوه بر این آهن و آلومینیوم نیز در مقادیر کم در آن یافت می گردد. قابلیت هضم آن برای دام وابسته به گونه، فصل، عمر برگ ها و …. می باشد. محصولات اوپونتیا به صورت مستقیم میوه و برگ می باشد که به مصرف انسان وسایر جانداران می رسد.  

مقایسه کاکتوس اپونتیا با سایر گونه ها

شکل ظاهری برگ ها، پهن و مدور با دو مدل خار پوشیده است که این خارها در دو مدل بزرگ و خارهای کرک مانند سطح برگ را پوشش داده اند.امروزه گونه های بدون خار یا اسپین لس آن نیز موجود می باشند که برای تغذیه دام مناسب تر هستند. حیواناتی که با این برگ ها تغذیه شده اند از شیر مطبوع تری برخوردارند که بوی مطبوعی می دهد و کره تولید شده از آن نیز بیشتر است. گونه عمده ای که درحال حاضر در جهان بیشتر به منظور علوفه دام و میوه کشت می شود گونه اوپونتیا فیکوس ایندیکا هست اما این گونه دوره بازدهی طولانی تری نسبت به سایر گونه ها از دید میوه دهی دارد. بعلاوه گونه های انتخابی میوه های خوش رنگ تری تولید می کنند و از دید بازار و مشتری جذابیت بیشتری دارند.

برگ این گیاه به عنوان یک منبع تازه و غنی جهت تغذیه دام مورد استفاده قرار می گیرد. 40 کیلوگرم کاکتوس نیم کیلو گرم نمک و نیم کیلو گرم پروتیین جهت رشد کافی یک گاو روزانه کفایت می کند.

ترکیب نسبی برگهای کاکتوس بسته به گونه و شرایط کشت متفاوت است، اما به طور کلی حاوی 92% آب، 5/1% پروتیین، 5/5% کربوهیدرات 1/15% خاکستر و مواد معدنی و 13 میلی گرم ویتامین C به ازای 100 میلی گرم برگ است.

مزیت علوفه دام از کاکتوس اپونتیا نسبت به یونجه

• یونجه برای کاشت نیاز به خاک حاصلخیز و آب و هوای مناسب دارد ولی کاکتوس ها در بدترین آب و هوا و میزان آب کم قادر به رشد هستند.
• یونجه گران ترین خوارک دام است ولی کاکتوس با وجود ارزش بالای غذایی ارزان ترین نوع علوفه برای حیوانات و دام می تواند باشد.
• کاکتوس شامل آب و مواد مغذی هر دو با هم به عنوان علوفه است ولی در حال حاضر اغلب علوفه دام خشک هستند.
• تولید علوفه دام از کاکتوس منجر به صرفه جویی در مصرف آب می شود.

نتیجه گیری

•  جهت تغذیه انسان و حیوانات است که میزان و کیفیت آن وابسته به شرایط اقلیمی و گونه و کیفیت خاک و … می باشد.
• منبع مهم تهیه آب برای حیوانات در مناطق خشک می باشد
• مواد معدنی: عمده مواد معدنی موجود در این گیاه کلسیم، منیزیم، سدیم و پتاسیم می باشد. علاوه بر این آهن و آلومینیوم نیز در مقادیر کم در آن یافت می گردد.